Прапанову аб уключэнні ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей элемента нематэрыяльнай культурнай спадчыны – працэсу прыгатавання поразаўскай банкухі – падтрымала Беларуская рэспубліканская навукова-метадычная рада па пытаннях гісторыка-культурнай спадчыны пры Міністэрстве культуры Беларусі.

Традыцыя прыгатавання банкухі захавалася на Свіслаччыне, прынамсі, у Поразава і навакольных вёсках Карэвічы, Целякі, Заполічы. Сёння гэтым майстэрствам валодаюць гаспадыні з некалькіх сямей у трох пакаленнях. Адна з іх – гаспадыня аграсядзібы “У Рыся” Яніна Казюк. Традыцыю таксама актыўна падтрымліваюць і знаёмяць з ёю іншых Алена Козюк, Ганна Шалкевіч. У выніку сярод тых, хто пераймае сакрэты прыгатавання банкухі – моладзь, мясцовыя школьнікі.

Нельга сказаць, што банкуха – страва спрадвечна беларуская. Яе назва, відавочна, паходзіць ад нямецкай назвы “баўмкухен”, што азначае дрэва-пірог. І торт знешне насамрэч на яго вельмі падобны: нібы ёлка з галінкамі. Да таго ж, падобны пірог вядомы і пад назвай “шакоціс” — такім яго ведаюць літоўцы, а палякі называюць “сэнкач”. Усе гэтыя назвы адлюстроўваюць форму вырабу: яго адыходзячыя ад цэнтру галіны.

Рэцэпт і знешні выгляд поразаўскай банкухі адрозніваюцца ад родзічаў у суседніх краінах. Наша беларуская банкуха больш галінастая і не мае ніякага дадатковага дэкору, у той час як нямецкі баўмкухен можа быць гладкім і дэкарыраваным шакаладам і глазурам. Поразаўская банкуха з пачатку ХХ стагоддзя, як трапіла ў Свіслацкі раён, захавалася ў першапачатковым варыянце, без зменаў і модных кулінарных тэндэнцый. Яна і сёння займае пачэснае месца на стале падчас вялікіх святаў: замаўляюць банкуху, яую называюць хто тортам, хто пірагом, на вялікія святы.

Таццяна КУЗНЯЧЭНКАВА
Фото: фота и відэа БелТА